Międzynarodowe Standardy Zrównoważonego Rozwoju są odpowiedzią na oczekiwania rynku

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (dalej „MSSF”) od lat przyczyniały się do tworzenia globalnego jednolitego języka informacji finansowych, który był zrozumiały dla wszystkich interesariuszy sprawozdań finansowych niezależnie od kraju, z którego pochodzą.

Rada Międzynarodowych Standardów Zrównoważonego Rozwoju (International Sustainability Standards Board, dalej „ISSB”) 26 czerwca 2023 r. wydała swoje pierwsze dwa standardy raportowania, MSSF S1 i MSSF S2 (ang. „IFRS S1 General Requirements for Disclosure of Sustainability-related Financial Information and IFRS S2 Climate-related Disclosures”), MSSF nie definiują już więc wyłącznie uniwersalnego języka sprawozdawczości finansowej, ale tworzą również ustandaryzowane globalne wymogi dotyczące informacji finansowych i niefinansowych związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Inwestorzy i banki chcą informacji

Aspekty związane ze zrównoważonym rozwojem, szczególnie w odniesieniu do zmian klimatycznych, nabierają obecnie coraz większego znaczenia dla interesariuszy takich jak inwestorzy czy banki. Porównywalność i przejrzystość informacji przekazywanych przez przedsiębiorstwa na temat ich działań na rzecz zrównoważonego rozwoju jest niezbędne, aby umożliwić interesariuszom (głównie inwestorom) ocenę wyników firmy w kontekście tworzenia zrównoważonej wartości biznesowej.

Standardy MSSF S1 i MSSF S2 są odpowiedzią na potrzebę rynków finansowych ustandaryzowania sposobu raportowania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju. Rosnąca potrzeba pozyskiwania informacji nie tylko o sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstw, ale również o ich wartości w kontekście ryzyka związanego ze zrównoważonym rozwojem i działań w tym zakresie wymogła stworzenie jednolitych, transparentnych standardów przygotowania i ujawniania informacji niefinansowych.

Głównymi celami, które przyświecały ISSB przy tworzeniu standardów, było stworzenie globalnych podstaw do ujawniania kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem, aby spełnić oczekiwania inwestorów, umożliwić firmom dostarczanie kompleksowej informacji w tym zakresie na globalnych rynkach finansowych i zapewnienie kompatybilności z ujawnieniami, które są specyficzne dla określonych jurysdykcji i wymagane przez szeroką grupę interesariuszy.

Informacje ogólne

MSSF S1 określa ogólne wymogi dotyczące ujawnień służących jednostkom do komunikowania inwestorom ryzyk i możliwości związanych ze zrównoważonym rozwojem, które mogą wpłynąć na jej przyszłość w krótkim, średnim i długim okresie czasu. Wpływ ten dotyczy przyszłych przepływów pieniężnych, dostępu do finansowania czy kosztów kapitału.

Standard porusza również ogólne zasady dotyczące ujawnień, takie jak porównywalność i rzetelna prezentacja informacji. MSSF S2 określa wymogi ujawnień w odniesieniu do kwestii klimatycznych i powinien być stosowany łącznie z MSSF S1. Jest to pierwszy wydany przez ISSB standard tematyczny ograniczający się do kwestii powiązanych z klimatem, czyli ryzyk klimatycznych i możliwości, jakie pojawiają się w odniesieniu do jednostki w związku ze zmianami klimatu i zarządzania nimi. Oba standardy uwzględniają rekomendacje Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD).

Oba standardy wchodzą w życie, począwszy od okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2024 roku i później. Wcześniejsze zastosowanie jest dozwolone, lecz oba standardy powinny być wdrożone równocześnie.

WAŻNE

Standardy opracowane przez ISSB nie są obowiązkowe i dopiero ich implementacja do krajowych porządków prawnych określi zakres ich obligatoryjnego stosowania.

Zastosowanie MSSF S1 i MSSF S2 nie jest powiązane ze stosowaniem MSSF, więc jednostki stosujące MSSF do swojej sprawozdawczości finansowej nie są zobowiązane stosować MSSF S1 i S2. Jednostki mogą również stosować standardy zrównoważonego rozwoju, nie stosując MSSF.

Sporządzając pierwsze raportowanie zgodnie z MSSF S1 i S2, jednostki nie są zobowiązane do ujawnienia informacji porównawczych. W pierwszym rocznym okresie sprawozdawczym, w którym jednostka zastosuje MSSF S1, może ograniczyć ujawniane informacje wyłącznie do ryzyk i szans związanych z klimatem (zgodnie z MSSF S2) i w konsekwencji stosować wymogi MSSF S1 jedynie w takim zakresie, w jakim dotyczą one ujawniania informacji na temat zagrożeń i możliwości związanych z klimatem. Jeśli jednostka skorzysta z tego zwolnienia w okresie przejściowym, ma obowiązek ujawnić ten fakt.

MSSF S1: informacje finansowe związane ze zrównoważonym rozwojem

Podstawowym celem MSSF S1 jest nałożenie na jednostkę wymogów dotyczących ujawnień informacji o ryzykach i szansach związanych ze zrównoważonym rozwojem, które:

- są przydatne dla użytkowników sprawozdań finansowych ogólnego przeznaczenia przy podejmowaniu decyzji dotyczących dostarczenia zasobów raportującej jednostce,

- można racjonalnie oczekiwać, że umożliwią one użytkownikom uzyskanie wiedzy na temat ekspozycji na te ryzyka i sposobu zarządzania nimi przez jednostkę.

Standard koncentruje się na informacjach potrzebnych głównym użytkownikom sprawozdań finansowych podczas decyzji dotyczących alokacji zasobów w jednostce. Główni użytkownicy są definiowani jako obecni bądź potencjalni inwestorzy, pożyczkodawcy i inni kredytodawcy.

W świetle standardu jednostka powinna ujawnić informacje na temat tych ryzyk i szans związanych ze zrównoważonym rozwojem, które zgodnie z racjonalnymi oczekiwaniami będą miały wpływ na jej perspektywy. Identyfikacja tych ryzyk i możliwości jest fundamentalna przy określeniu zakresu ujawnień i może wymagać zmian i ponownej oceny wraz z upływem czasu.

Nadrzędne zasady koncepcyjne, które mają wpływać na użyteczność ujawnień, to rzetelna prezentacja, istotność, określenie jednostki raportującej i powiązania między prezentowanymi informacjami. Zasada rzetelnej prezentacji nakazuje ujawnianie informacji, które są kompletne, neutralne i dokładne w odniesieniu do ryzyk i możliwości związanych ze zrównoważonym rozwojem, co do których można racjonalnie oczekiwać, że wpłyną na perspektywy jednostki, oraz dodatkowych informacji, jeśli stosowane wymogi standardów zrównoważonego rozwoju nie są wystarczające, aby użytkownicy sprawozdań finansowych zrozumieli wpływ ryzyk i szans na działalność jednostki.

Zasada istotności wymaga od jednostek ujawnienia informacji dotyczących ryzyk i szans związanych ze zrównoważonym rozwojem, co do których można racjonalnie oczekiwać, że wpłyną na perspektywy jednostki. Informację uważa się za istotną, jeśli można racjonalnie oczekiwać, że jej pominięcie, zniekształcenie lub zaciemnienie może wpłynąć na decyzje głównych użytkowników sprawozdania finansowego podejmowanych na podstawie tych sprawozdań. Przy określeniu, czy ryzyka i szanse są istotne, należy uwzględnić nie tylko prawdopodobieństwo ich wystąpienia, ale również potencjalny wpływ na wyniki i osiągnięcie innych celów jednostki. W odniesieniu do określenia jednostki raportującej ujawnienia finansowe jednostki związane ze zrównoważonym rozwojem powinny dotyczyć tej samej jednostki, której dotyczy powiązane sprawozdanie finansowe. W odniesieniu do powiązań informacje powinny być ujawnione w taki sposób, aby użytkownik rozumiał powiązania pomiędzy różnymi ryzykami i szansami, powiązania pomiędzy ujawnieniami finansowymi, a nadzorem, strategią, zarządzaniem ryzykiem oraz wskaźnikami pomiaru i celami, jak również powiązania między sprawozdaniem finansowym a ujawnieniami finansowymi dotyczącymi zrównoważonego rozwoju.

MSSF S1 wymaga informacji dotyczącej zrównoważonego rozwoju w następujących obszarach działalności jednostki:

 Nadzór

Jednostka powinna ujawnić, w jaki sposób osoby sprawujące nadzór nadzorują kwestie ryzyk i szans związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz jaka jest rola zarządu w procesie nadzorowania i jakie procedury, kontrole i procesy są zaimplementowane w jednostce w celu zarządzania tymi ryzykami i szansami i monitorowania ich.

 Strategia

W zakresie strategii istotne jest ujawnienie informacji o modelu biznesowym i łańcuchu wartości, podstawach podejmowania decyzji strategicznych oraz pozycja finansowa i wyniki finansowe, jak również odporność na zakłócenia.

 Zarządzanie ryzykiem

W obszarze zarządzania ryzykiem jednostka powinna poinformować, jak wygląda proces i powiązane z nim polityki dotyczące identyfikacji, oceny i monitorowania zagrożeń i szans oraz nadawania im priorytetów oraz w jaki sposób proces ten jest zintegrowany z systemem zarządzania ryzykiem w jednostce.

 Wskaźniki pomiaru i cele

Jednostka powinna określić wskaźniki pomiaru, które są adekwatne do jej działalności i ekspozycji na dane ryzyka. Dla każdego istotnego ryzyka i szansy jednostka powinna ujawnić wskaźniki pomiaru, które mają zastosowanie oraz są używane do mierzenia i monitorowania tych zagrożeń i możliwości w celu określenia stopnia realizacji określonych działań i celów dotyczących zrównoważonego rozwoju.

Przykładem ryzyka związanego ze zrównoważonym rozwojem będą zwiększone nakłady na wytworzenie produktu spełniającego wysokie wymogi środowiskowe, a także czas potrzebny na przystosowanie produkcji. Szansą natomiast może być rozwój innowacyjnego produktu, który pozwoli na wyróżnienie się na rynku i zdobycie klientów, dla których ten aspekt produktu jest ważny.

Dane o ryzykach i szansach w powiązaniu z danymi finansowymi powinny umożliwić głównym użytkownikom uzyskanie pełnego obrazu jednostki również w zakresie jej wpływu na środowisko i otoczenie społeczne.

MSSF S2: ujawnienia dotyczące zagadnień klimatycznych

Celem MSSF S2 jest nałożenie na jednostki wymogów dotyczących ujawnień w zakresie ryzyk klimatycznych i możliwości związanych z kwestiami klimatycznymi, które będą użyteczne dla głównych użytkowników sprawozdań finansowych ogólnego przeznaczenia przy podejmowaniu decyzji dotyczących dostarczenia jednostce zasobów. Podobnie jak w przypadku innych ryzyk związanych ze zrównoważonym rozwojem, standard nie obejmuje swym zakresem tych ryzyk i szans klimatycznych, które zgodnie z racjonalnymi oczekiwaniami nie będą miały wpływu na perspektywy jednostki.

Ryzyka klimatyczne zostały podzielone na ryzyka fizyczne i ryzyka przejścia (ang. transition risks). Ryzyka fizyczne to ryzyka związane bezpośrednio ze zmianami klimatu, takie jak większa częstotliwość ekstremalnych zjawisk pogodowych, globalne ocieplenie, podniesienie poziomu wód, które mogą powodować przerwanie łańcuchów dostaw bądź konieczność przeniesienia działalności. Ryzyka przejścia związane są z koniecznością dostosowania się do nowych wymogów prawa, które powstały w celu powstrzymania zmian klimatycznych, takich jak nowe normy emisji gazów cieplarnianych, likwidacja kopalni i zakaz produkcji i sprzedaży określonych produktów.