Kiedy ulga rehabilitacyjna dla przedsiębiorcy

Podatnik, na którego utrzymaniu jest osoba niepełnosprawna, ma prawo pomniejszyć swój dochód o kwoty zapłacone za jej pobyt na wyjeździe usprawniająco-rekreacyjnym. Uwzględni także wydatki na dojazd koleją.

Aktualizacja: 15.11.2015 12:21 Publikacja: 15.11.2015 11:00

Kiedy ulga rehabilitacyjna dla przedsiębiorcy

Foto: Fotorzepa/Roman Bosiacki

Jestem przedsiębiorcą rozliczającym podatek dochodowy na zasadach ogólnych (skala podatkowa). Mam na utrzymaniu małoletniego niepełnosprawnego syna (dysfunkcja narządu wzroku). Zamierzam go wysłać na turnus rehabilitacyjny. Czy opłatę za taki turnus będę mógł odliczyć w pełnej wysokości od dochodu?

– pyta czytelnik.

Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot m.in. wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne (zob. art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT).

Poniesione w roku podatkowym (kalendarzowym) przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych podlegają odliczeniu od dochodu, a tym samym zmniejszają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i sam podatek dochodowy.

Zamknięty katalog wydatków

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem wymienia art. 26 ust. 7a ustawy o PIT.

Organy podatkowe podkreślają, że katalog ten jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że odliczeniu podlegają jedynie enumeratywnie wymienione w nim wydatki. Wszelkiego rodzaju ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady równości i powszechności opodatkowania, dlatego powinny być interpretowane ściśle z literą prawa. Niedopuszczalna jest zatem ich interpretacja rozszerzająca. Tak uznały m.in. Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 4 sierpnia 2014 r. (IBPBII/1/415-404/14/MCZ), Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 9 czerwca 2014 r. (ITPB2/415-263/14/MM) i Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 27 września 2013 r. (IPTPB2/ 415-466/13-2/TS).

Zasady i warunki

Zasady i warunki odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej zostały określone w art. 26 ust. 7, 7b – 7g i 13a ustawy o PIT. Stosownie do art. 26 ust. 7d ustawy o PIT warunkiem odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1) orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub

2) decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo

3) orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów >patrz ramka.

Uwaga! Przepisy dotyczące korzystania z ulgi rehabilitacyjnej stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9120 zł (art. 26 ust. 7e ustawy o PIT).

Co do zasady wysokość wydatków odliczanych w ramach ulgi rehabilitacyjnej ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie zawierającego w szczególności:

- dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę),

- rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz

- kwotę zapłaty.

Opiekun zapłaci za siebie z własnej kieszeni

Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 5 ustawy o PIT, za wydatki na cele rehabilitacyjne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, uważa się wydatki poniesione na odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym.

Odliczeniu od dochodu podlegają wydatki poniesione m.in. na pobyt na turnusie niepełnosprawnego podatnika lub niepełnosprawnej osoby będącej na jego utrzymaniu. Poniesienie wydatku związanego z pobytem opiekuna osoby niepełnosprawnej nawet wówczas, gdy obecność taka była konieczna do pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności przez osobę niepełnosprawną, nie uprawnia natomiast do odliczeń w ramach tej ulgi, gdyż ww. wydatek nie mieści się w katalogu zawartym w art. 26 ust. 7a ustawy o PIT (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 maja 2012 r., ITPB2/415-171/12/RS).

Czytelnik może zatem odliczyć od dochodu wydatki poniesione na odpłatność za pobyt niepełnosprawnego syna na turnusie rehabilitacyjnym. Oczywiście z wyjątkiem wydatku, który zostałby mu w jakiejkolwiek części zrefundowany.

Dwie podstawowe formy

W myśl art. 10 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w:

1) warsztatach terapii zajęciowej,

2) turnusach rehabilitacyjnych.

Turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, m.in. przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu (art. 10c ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej).

Zasady organizowania oraz warunki uczestnictwa w turnusach regulują przepisy ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej oraz rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia wyróżnia się następujące rodzaje turnusów rehabilitacyjnych:

1) usprawniająco-rekreacyjny;

2) rekreacyjno-sportowy i sportowy;

3) szkoleniowy;

4) psychoterapeutyczny;

5) rozwijający zainteresowania i uzdolnienia;

6) nauki niezależnego funkcjonowania z niepełnosprawnością.

Kto ma prawo uczestniczyć

W myśl § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie turnusów rehabilitacyjnych turnusy te mogą być organizowane dla następujących grup osób niepełnosprawnych:

1) z dysfunkcją narządu ruchu, z wyłączeniem osób poruszających się na wózkach inwalidzkich;

2) z dysfunkcją narządu ruchu poruszających się na wózkach inwalidzkich;

3) z dysfunkcją narządu słuchu;

4) z dysfunkcją narządu wzroku;

5) z upośledzeniem umysłowym;

6) z chorobą psychiczną;

7) z padaczką;

8) ze schorzeniami układu krążenia;

9) z innymi niż wymienione w pkt 1-8 dysfunkcjami lub schorzeniami.

Turnusy rehabilitacyjne organizuje się dla osób niepełnosprawnych o zbliżonych potrzebach, wynikających w szczególności z ich wieku lub rodzaju niepełnosprawności albo rodzaju schorzeń lub dysfunkcji (§ 2 ust. 3 rozporządzenia).

Dojazd tylko transportem publicznym

Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 15 lit. a ustawy o PIT, za wydatki na cele rehabilitacyjne uważa się także wydatki poniesione na odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym.

Jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 29 listopada 2013 r. (IBPBII/1/415-956/13/MCZ), z treści art. 26 ust. 7a pkt 15 ustawy o PIT, „(...) wynika, że odliczeniu podlegają wydatki poniesione na odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem m.in. na turnusie rehabilitacyjnym. Z wyżej wskazanych przepisów wynika, że ustawodawca przewidział jedynie możliwość odliczenia wydatków na te przejazdy na turnus rehabilitacyjny, które odbywają się środkami transportu publicznego. (...)".

Przykład

Załóżmy, że poza odpłatnością za pobyt syna na turnusie rehabilitacyjnym podatnik poniesie wydatki na przejazd syna na ten turnus.

Wariant I: Podatnik zawiózł syna na turnus własnym samochodem – poniesionych wydatków na przejazd nie odliczy od dochodu, odliczeniu podlegają w tym przypadku tylko wydatki poniesione na odpłatność za pobyt na turnusie.

Wariant II: Podatnik zawiózł syna na turnus autobusem/pociągiem – poniesione wydatki (w części dotyczącej syna) odliczy od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej łącznie z odpłatnością za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym.

Istnieją trzy stopnie niepełnosprawności

Odrębnymi przepisami są uregulowania zawarte w ustawie z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 27 czerwca 2014 r., IPPB4/415-213/14-10/JK). Stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy istnieją trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą:

1) znaczny,

2) umiarkowany,

3) lekki.

Dofinansowanie i zwrot pozbawiają preferencji

Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 7b ustawy o PIT).

Wydatki te podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 13a ustawy o PIT).

Autor jest doradcą podatkowym

podstawa prawna: rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (DzU nr 230, poz. 1694 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.)

podstawa prawna: rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych DzU nr 230, poz. 1694 ze zm.)

PIT

Jestem przedsiębiorcą rozliczającym podatek dochodowy na zasadach ogólnych (skala podatkowa). Mam na utrzymaniu małoletniego niepełnosprawnego syna (dysfunkcja narządu wzroku). Zamierzam go wysłać na turnus rehabilitacyjny. Czy opłatę za taki turnus będę mógł odliczyć w pełnej wysokości od dochodu?

– pyta czytelnik.

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP