Nadgodziny są tańsze, gdy pracownik chce odebrać wolne

Gdy to szef narzuca podwładnemu, aby za pracę nadliczbową odebrał czas wolny, musi mu go udzielić w wymiarze o połowę wyższym. A jeśli nie zmieści się z tym do końca okresu rozliczeniowego, to nie zwolni się z wypłaty dodatku.

Aktualizacja: 07.07.2015 09:00 Publikacja: 07.07.2015 06:15

Foto: 123RF

W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych zatrudniający może udzielić pracownikowi czasu wolnego od pracy w tym samym wymiarze (art. 151

2

§ 1 i 2 k.p.). Odbywa się to na dwa sposoby:

- na pisemny wniosek podwładnego albo,

- bez takiego wniosku, czyli z inicjatywy zwierzchnika.

W tym drugim przypadku pracodawca musi udzielić czasu wolnego od pracy najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Jednocześnie nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.

Podanie podwładnego

Wniosek etatowca o udzielenie mu czasu wolnego za godziny nadliczbowe nie jest wiążący dla pracodawcy. Nie musi go zatem uwzględnić ani też uzasadniać decyzji odmownej.

Jeżeli jednak szef przystanie na taką prośbę, za godzinę przepracowaną w ponadnormatywnym wymiarze czasu pracy podwładnemu przysługuje jedna godzina wolna. Nie ma przeszkód, aby termin wolnego przypadał w innym okresie rozliczeniowym niż ten, w którym podwładny świadczył obowiązki służbowe w nadgodzinach.

Zasadne wydaje się również przyjęcie stanowiska, że przełożony nie może bez zgody pracownika udzielić mu czasu wolnego w innym terminie niż wskazany przez zainteresowanego. Forma pisemna tego wniosku zastrzeżona jest wyłącznie do celów dowodowych. Jej niezachowanie nie pociąga więc za sobą nieważności wniosku. W takim jednak przypadku – tzn. zgłoszenia prośby w innej formie niż pisemna – uznaje się, że udzielenie czasu wolnego nastąpiło z inicjatywy zatrudniającego, a nie na wniosek etatowca. W tym piśmie wnioskodawca powinien podać datę i liczbę wypracowanych nadgodzin oraz datę i liczbę godzin czasu wolnego, z którego chce skorzystać >patrz wzór wniosku.

Z inicjatywy szefa

Według tej opcji udziela się 1,5 godziny czasu wolnego w zamian za godzinę nadliczbową. Ponadto pracodawca musi się zmieścić z jego udzieleniem do końca okresu rozliczeniowego. W przeciwnym razie musi zapłacić podwładnemu dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, nawet jeśli zgodził się on na udzielenie wolnego w późniejszym terminie.

W doktrynie ugruntowany jest pogląd, że jeśli nadgodziny powstały w wyniku przekroczenia tylko normy okresowej, to dopuszczalne jest udzielenie czasu wolnego w następnym okresie rozliczeniowym również bez stosownego wniosku pracownika.

Udzielenie czasu wolnego od pracy, bez względu na sposób, zwalnia z wypłaty etatowcowi dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Tak stanowi art. 151

2

§ 3 k.p.

Ważne! Rekompensata nadgodzin czasem wolnym ma zastosowanie we wszystkich systemach czasu pracy.

Jak jednak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 23 czerwca 2009 r. (III PK 18/09): „Niedopuszczalne jest udzielenie pracownikowi zatrudnionemu w systemie przerywanego czasu pracy czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych w okresie przerwy wynikającej z rozkładu czasu pracy (art. 151

2

k.p.)."

—Anna Borysewicz, adwokat

podstawa prawna: art. 151

2

ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

podstawa prawna: § 8a rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.)

W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych zatrudniający może udzielić pracownikowi czasu wolnego od pracy w tym samym wymiarze (art. 151

§ 1 i 2 k.p.). Odbywa się to na dwa sposoby:

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów