Teraz 4 zł za tydzień dostępu!
Czytaj 46% taniej przez 4 miesiące
Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Czytaj bez ograniczeń artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.
Aktualizacja: 28.10.2015 22:00 Publikacja: 29.10.2015 06:00
6 zdjęć
ZobaczFoto: Fotorzepa, Krzysztof Lisia
„Ożenek” to przede wszystkim okazja do mistrzowskiego popisu dla aktorów. I tak jest też w Katowicach. Agafia Tichonowna Grażyny Bułki jest zaskakująca: wygląda jak dziecko, które leczy zeza – w okularach z jednym zaklejonym szkłem, a jest zażywną, wielką dziewoją ze spadającym filuternie na oczy lokiem, którą zwykle paraliżuje strach, a czasem dodaje nadspodziewanego wigoru determinacja starej panny. Niemal jej lustrzanym odbiciem jest Duniaszka Aliny Chechelskiej, która w odróżnieniu od swej pani jest bardziej otwarta i chętna do żartów. Obie są przeciwieństwem kościstej Ariny Pantelejmonownej, ciotki Agafii, granej przez Krystynę Wiśniewską. Ewa Leśniak w roli Fiokły Iwanownej jest hałaśliwa jak przekupka, a gdy jej się coś udaje, tańczy radośnie jak wyborna baletnica z folklorystycznego ansamblu.
Łysy, szczupły, niepozorny Podkolesin Marka Rachonia łamie się jak trzcina, trzęsie jak osika. Gdyby go nie podtrzymywali pod ręce Koczkariow - Marcin Szaforz i Stiepan - Michał Piotrowski, to by upadł. Do zalotów trzeba go przymuszać, dlatego nie ma pawiego ogona, ani pancerza z poduszek, jak pozostali zalotnicy Agafii. A ci puszą się, jak mogą. Antoni Gryzik w roli Jajecznicy stawia nogi szeroko, posuwając się po scenie jak gdańska szafa. Żewakin Jerzego Głybina tokuje posuwistym, tańczącym krokiem marynarza, Jerzy Kuczera jako Anuczkin drobi żwawo nóżkami, dodając sobie animuszu wachlarzem, a Wiesław Kupczak - Starikow jest jak turecki basza, kroczy pewnie, by zdobywać. Każda z postaci jest zarysowana ostrą, indywidualną kreską. Język każdej z nich też jest zindywidualizowany – to zasługa nowego przekładu Agnieszki Lubomiry Piotrowskiej, w którym mowa jest zgodna z tempem i rytmem współczesnej polszczyzny, a jednocześnie zachowuje styl Gogola.
Choć „Ożenek” powstał ponad półtora wieku temu, nadal jest aktualny. Dawno skończyła się carska Rosja i jej urzędnicza hierarchia, nie ma dziś znaczenia czy ktoś jest z arystokracji czy z kupiectwa, ale ciągle poprzez mariaż można sobie zapewnić lepszą pozycję i dobrobyt. Nadal problemem jest ludzkie zagubienie, strach przed samotnością, ale i obawa przed trwałym związkiem. Marzymy o miłości i pięknie i nadal to marzenie zderza się z brutalnością życia. I Kolada odczytując Gogola temu nie przeczy.
W tej niezwykle efektownej inscenizacji – szczególnie w warstwie plastycznej i ruchowej, wielkie brawa dla scenografii i kostiumów Anny Tomczyńskiej i Nikołaja Kolady oraz dla choreografii Jakuba Lewandowskiego - najważniejszą nie jest jednak wcale historia Podkolesina, który chciałby się ożenić, ale nie potrafi podjąć ostatecznej decyzji. Historia jego wymuszonych zalotów, to tylko pretekst dla Kolady, by spróbować powiedzieć nam coś o Rosji.
Spektakl rozpoczyna się sceną zbiorową, w której wszystkie postaci „Ożenku” ustawiają się jak do zdjęcia, a potem ruszają w szalony tan, w rytm ludowych pieśni rosyjskich, muzyki z „Traviaty” Verdiego i wypowiadanych słów – stereotypów o Rosji, takich jak: samowar, trojka, bałałajka, niedźwiedź, Czechow, kałasznikow, itd. Wschodnie dumki i czasztuszki zdają się toczyć pojedynek z zachodnioeuropejską operą, ale finalny melanż kończy się jazgotem. Jakby reżyser chciał powiedzieć, że Rosja, choć od wieków wpatrzona w kulturę zachodnią, pozostaje jednak na nią silnie impregnowana. I nieujarzmiona w pędzie ku potędze i wolności.
„O, Ruś – trojka! Dokąd tak pędzisz” - słychać ze sceny szczególnie wyraźnie, gdy pierwsza część „Ożenku” - moment, w którym zalotnicy Agafii rozchodzą się z nadzieją na spełnienie swych planów, a ona już wie, iż ma powodzenie i tylko trzeba dokonać właściwego wyboru - kończy się obrazem szalonego galopu bohaterów tej historii. Przechodzi on w radosną, weselną zabawę z balonikami. Obraz ten przywodzi na myśl ostatnie zdania z „Martwych dusz”, gdzie Gogol pisał: „Rosjo, dokądże pędzisz, daj odpowiedź! (...) przelatuje obok wszystko, cokolwiek jest na ziemi, i patrząc z ukosa odsuwają się i dają jej drogę inne narody i państwa”.
Jedną z najpiękniejszych, ale i najważniejszych scen jest obraz bez słów, dodany przez reżysera do sztuki tuż przed finałem. Gdy Podkolesin targany wątpliwościami, czy jednak powinien się żenić, w końcu decyduje się na dramatyczną ucieczkę z domu Agafii, jego służący Stiepan i Duniaszka odgrywają niezwykle liryczną scenę miłosnego zbliżenia – trwa ona długo, niespiesznie, ale kończy się niespodziewanie brutalnym pobiciem kobiety. To zderzenie marzenia z nieokrzesanym życiem można też zinterpretować szerzej. Może reżyser chciał nam powiedzieć, że taka była i nadal jest Rosja - uwodzi świat swą innością, a jak ulegnie jej czarowi, traktuje go z agresją. No cóż, to wiemy od dawna.
„Ożenek” Mikołaja Gogola. Reżyseria i opracowanie muzyczne Nikołaj Kolada, przekład Agnieszka Lubomira Piotrowska, Scenografia i kostiumy Anna Tomczyńska, Nikołaj Kolada, choreografia Jakub Lewandowski, reżyseria i realizacja światła Maria Machowska, realizacja światła Szymon Adamczyk, realizacja dźwięku Mirosław Witek. Premiera w Teatrze Śląskim w Katowicach 23 października 2015 r.
Czytaj 46% taniej przez 4 miesiące
Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Czytaj bez ograniczeń artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.
Obrady jury konkursowego, przesłuchującego siedmioro kandydatów, nie wyłoniły dyrektora Teatru Dramatycznego. Jak poinformowała nas wiceprezydentka Warszawy Aldona Machnowska-Góra decyzja o tym, co dalej zapadnie do końca przyszłego tygodnia.
Wystawiona w Teatrze Muzycznym w Poznaniu „Irena” z muzyką znakomitego jazzmana Włodka Pawlika i w reżyserii Amerykanina Briana Kite’a będzie miała premierę w berlińskim Admiralspalast.
Uwspółcześniona „Zemsta” Aleksandra Fredry w warszawskim Teatrze Komedia rozgrywa się w środowisku gangsterskim. Brawurowym Papkinem jest Maciej Stuhr.
W „Wypiórze” warszawskiego Teatru Imka z Magdą Boczarską, Mateuszem Banasiukiem i Oskarem Hamerskim, znajdziemy potwierdzenie znanej prawdy, że Mickiewicz wielkim poetą był. I że jesteśmy „wszyscy z niego”. Nawet hipsterzy.
Pięć premier w maju, w tym nagradzany "1989", spektakle z Krystyną Jandą i Jerzym Radziwiłowiczem, zapowiada nowa dyrekcja Teatru TV. Wśród nich nie będzie ani jednego spektaklu powstałego specjalnie na potrzeby telewizyjnej sceny, co było specjalnością Teatru TV.
Listy Mieczysława Porębskiego i Tadeusza Różewicza, które do siebie przez dekady pisali, są nie tylko obrazem osobowości tych gigantów, ale i wartościowym świadectwem ich czasów.
Przyszłość dyrekcji Narodowego Starego Teatru w Krakowie i Dramatycznego w Warszawie może się rozstrzygnąć już w tym tygodniu.
Wystawiona w Teatrze Muzycznym w Poznaniu „Irena” z muzyką znakomitego jazzmana Włodka Pawlika i w reżyserii Amerykanina Briana Kite’a będzie miała premierę w berlińskim Admiralspalast.
Uwspółcześniona „Zemsta” Aleksandra Fredry w warszawskim Teatrze Komedia rozgrywa się w środowisku gangsterskim. Brawurowym Papkinem jest Maciej Stuhr.
W „Wypiórze” warszawskiego Teatru Imka z Magdą Boczarską, Mateuszem Banasiukiem i Oskarem Hamerskim, znajdziemy potwierdzenie znanej prawdy, że Mickiewicz wielkim poetą był. I że jesteśmy „wszyscy z niego”. Nawet hipsterzy.
Pięć premier w maju, w tym nagradzany "1989", spektakle z Krystyną Jandą i Jerzym Radziwiłowiczem, zapowiada nowa dyrekcja Teatru TV. Wśród nich nie będzie ani jednego spektaklu powstałego specjalnie na potrzeby telewizyjnej sceny, co było specjalnością Teatru TV.
Polecam pisarki z Ameryki Łacińskiej. Ten region przeżywa fantastyczny okres literacki.
W Teatrze Studio dostaliśmy opowieść o człowieku zagubionym w niepojętym i wrogim porządku (czy chaosie) świata. Tadeusz Różewicz aktualny i poruszający w mistrzowskiej interpretacji Ireny Jun.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę.
W sobotę 18 maja Ukraina obchodzi Dzień Walki o Prawa Narodu Tatarów Krymskich i upamiętnia ofiary ludobójstwa na Tatarach krymskich w 80. rocznicę tragedii ich masowych deportacji.
Anna Szumańska, rzeczniczka prasowa Ministerstwa Infrastruktury przekazała, że umowa, która wygasa w 2027 roku z dotychczasowym zarządcą autostrady A4, firmą Stalexport na odcinku Kraków - Katowice nie zostanie przedłużona.
Tylko w maju Donald Tusk umieścił w serwisie X 25 wpisów, z których 13 w mniej lub bardziej zawoalowany sposób atakowało PiS. Czy tego typu aktywność nie jest rozmienianiem na drobne politycznego kapitału jaki Tusk zgromadził w wyborach z 15 października?
18 lat po mundialu w 2006 roku Niemcy są gospodarzem Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. Czy powróci letnia bajka? To marzenie socjologa i kibica Thomasa Druyena.
Podczas kiedy Zachód od dwóch lat dyskutuje o przekazaniu Ukrainie zamrożonych rosyjskich aktywów, Kreml bez wahania zagarnia kolejny zachodni majątek w Rosji. Tym razem jest to blisko ćwierć miliarda euro należące do Deutsche Banku. O zajęcie niemieckich pieniędzy wnioskował Gazprom.
Główny Inspektor Farmaceutyczny zdecydował o wstrzymaniu na terenie całej Polski obrotu leku Viglita, stosowanego w leczeniu cukrzycy typu II. Produkt nie spełnił wymagań jakościowych.
Zgodnie z kalendarzem, opublikowanym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, zimowa przerwa świąteczna potrwa od 23 do 31 grudnia 2024 r., a wiosenna, związana ze Świętami Wielkanocnymi, od 17 kwietnia do 22 kwietnia 2025 r.
Jeśli tak wygląda kampania do Parlamentu Europejskiego, to nie chcę nawet sobie wyobrażać, co będzie działo się przed wyborami prezydenckimi. Chyba że Jarosławowi Kaczyńskiemu i Donaldowi Tuskowi ktoś powie: „Stop, wystarczy”. Powie?
PKP Intercity ma dobrą wiadomość dla kibiców wybierających się na Mistrzostwa Europy w piłce nożnej do Niemiec. Przewoźnik z tej okazji uruchomi dodatkowe pociągi z Warszawy w niższych cenach.
Dziennik "Washington Post" poinformował, że rosyjska wojna elektroniczna po raz pierwszy zdołała odciąć ukraińską brygadę walczącą w obwodzie charkowskim od połączenia satelitarnego. Starlinki przestały działać.
Paweł Fajdek zmierzy się z mistrzem świata Ethanem Katzbergiem w jednym z najciekawszych pojedynków 70. Memoriału Janusza Kusocińskiego, który 18 maja odbędzie się na Stadionie Śląskim w Chorzowie.
Czworo reprezentantów Polski wystąpi w turnieju zapaśniczym na igrzyskach olimpijskich w Paryżu. Będą wśród nich: Anhelina Łysak, Wiktoria Chołuj, Zbigniew Baranowski oraz Arkadiusz Kułynycz.
Dziennikarz „Rz” Rusłan Szoszyn otrzymał Nagrodę im. Macieja Płażyńskiego 2024. Laureatami konkursu są dziennikarze i redakcje z Czech, Litwy, Polski i Włoch.
Paczkę DecoMorreno można dziś włożyć do sejfu, ponieważ tak zyskuje na wartości, że można ją traktować jak lokatę. Wszystko, co zawiera kakao, kosztuje dziś absurdalnie dużo – wskazał Krzysztof Pawiński, prezes Maspeksu, w rozmowie z Business Insider Polska. I zdradził, co jeszcze może zdrożeć.
Amerykańskie ostrzeżenia dotyczące odcięcia chińskich banków od rynku USA okazują się o wiele skuteczniejsze, aniżeli zapewnienia Putina, że „handel z Chinami jest chroniony przed wpływami zewnętrznymi”. W efekcie rosyjskim import szybko się kurczy, a towarów zaczyna brakować.
Apteki, w których można otrzymać receptę na taką pigułkę, zostaną odpowiednio oznakowane. Wkrótce są także planowane ustawowe zmiany związane z zakazem reklamy aptek.
Przemawiając z okazji obchodów 80 rocznicy bitwy pod Monte Cassino, premier Donald Tusk zapowiedział inwestycję 10 mld zł we wzmocnienie wschodniej granicy RP. - Rozpoczynamy wielki projekt budowy bezpiecznej granicy, w tym systemu fortyfikacji - powiedział szef rządu.
W obliczu zakazu stosowania broni z USA do ataków ne cele w Rosji, Ukraina zwróciła się do administracji Bidena o pomoc w namierzeniu celów, które wojsko mogłoby uderzyć wykorzystując rodzimą broń - pisze dziennik "The Wall Street Journal".
Polska mogłaby być lepszym krajem. Może to się stać tylko wtedy, gdy całe NSA zrozumie że ma być, idąc za słowami Profesor Ewy Łętowskiej, tarczą dla obywatela przed mieczem władzy. A sprawa Szmydta to czarna kartka dla tego sądu.
Siostry Karmelitanki chcą się przeprowadzić w spokojniejsze miejsce. Aktualny burmistrz Łukasz Filipowicz podkreśla, że klasztor jest w Zakopanem praktycznie od zawsze, więc jest zaskoczony możliwością stworzenia w tym miejscu pensjonatu.
Działo szynowe to jedna z najnowszych broni w arsenale Pekinu. Miało strzelać pociskami z prędkością ponad 5 Machów, ale na razie nie zdało egzaminu na poligonie. Badania z udziałem AI jednak trwają, a do wyścigu dołączają kolejne państwa.
Jeśli Stany Zjednoczone zgodzą się na użycie przekazywanej Ukrainie broni do ataków na cele w Rosji, powstanie "gwarantowana strefa sanitarna" - zapowiedział były prezydent i premier Rosji Dmitrij Miedwiediew. Według rosyjskiego polityka strefa ta znajdzie się "gdzieś na granicy z Polską albo już w samej Polsce".
Noc Muzeów 2024 już dziś. W Warszawie z 18 na 19 maja otwartych będzie 312 placówek, z czego 40 podejmie gości w tych okolicznościach po raz pierwszy. Wiceprezydentka stolicy Aldona Machnowska-Góra zaprasza szczególnie do odwiedzenia miejsc związanych z niezwykłymi kobietami.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas