- Jednostka posiada licencję na program komputerowy ujętą w księgach rachunkowych jako wartość niematerialną i prawną. W przyszłym roku zamierza zaprzestać użytkowania programu, jednak jego wartość na dzień bilansowy nie będzie w pełni umorzona. Jak należy ten fakt ująć w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym? – pyta czytelnik.
Każda jednostka jest zobowiązana wycenić na koniec roku obrotowego składniki swojego majątku, do których należą m.in. wartości niematerialne i prawne. W opisanym w pytaniu przypadku dla wyceny znaczący będzie fakt, że program komputerowy będący w posiadaniu jednostki nie został w całości umorzony na dzień bilansowy. Zatem w księgach pozostaje wartość netto nieumorzonego programu, którego jednostka nie będzie już dalej użytkowała. W tej sytuacji pojawia się kwestia trwałej utraty wartości licencji na program komputerowy, co nakłada na jednostkę obowiązek utworzenia odpisu aktualizującego jej wartość. Utrata wartości aktywów może być w praktyce spowodowana np. zmianą wymuszoną przez względy techniczne oprogramowania lub zmianą planów jednostki, gdy przewiduje się, że dane wartości niematerialne i prawne staną się nieprzydatne. Przyczyna utraty wartości odgrywa tutaj drugorzędną rolę. Najistotniejsze jest, aby stwierdzona przez jednostkę utrata wartości aktywów znalazła swoje odzwierciedlenie w księgach rachunkowych i została odpowiednio ujęta w sprawozdaniu finansowym.
Kiedy zachodzi trwała utrata wartości
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) wartości niematerialne i prawne wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Według art. 28 ust. 7 uor trwała utrata wartości zachodzi wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Taka sytuacja upoważnia jednostkę do dokonania odpisu aktualizującego, który doprowadzi wartość tego składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do jego ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Jakie przesłanki uwzględnić
Zgodnie z art. 33 ust. 1 oraz art. 32 ust. 4 uor, odpisy aktualizujące wartość aktywów należy tworzyć w przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę ich wartości.
