Doradca restrukturyzacyjny to syndyk, nadzorca sądowy, zarządca etc. w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Obecnie roczny wpływ nowych spraw o ogłoszenie upadłości konsumenckiej oscyluje wokół 20 tys. wniosków. Do tego należy doliczyć sprawy restrukturyzacyjne i upadłościowe przedsiębiorców. Doradcy restrukturyzacyjni to zatem spora grupa zawodowa w Polsce.
Do tej pory wydano w sumie 2016 licencji uprawniających do wykonywania tego zawodu, przy czym nie każdy posiadacz licencji doradcy jest osobą czynną zawodowo. Powstaje pytanie, czy dojdzie do utworzenia korporacji doradców restrukturyzacyjnych, na wzór korporacji adwokatów i radców prawnych? Czy ewolucja pójdzie naprzód?
Krótko o historii
Unifikacja polskiego prawa o niewypłacalności nastąpiła w 1934 r. Wcześniej obowiązywało prawo państw zaborczych (rosyjskie, byłego Królestwa Kongresowego, niemieckie, austriackie, a nawet węgierskie). Prawo upadłościowe przewidywało funkcję syndyka dla likwidacji majątku upadłego, a prawo układowe nadzorcę sądowego. W okresie PRL, czyli gospodarki centralnie planowanej, prawo upadłościowe było zmarginalizowane. Efektem było natomiast zewnętrzne bankructwo państwa (PRL w 1981 r. jednostronnie zawiesiła obsługę zadłużenia zagranicznego).
Po 1989 r., wraz ze zmianą ustroju i wprowadzeniem gospodarki wolnorynkowej, doszło do odnowienia zainteresowania prawem upadłościowym. Przez lata źródłem prawa określającym status syndyka było skromne w swej treści rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 16 kwietnia 1998 r. w sprawie szczególnych kwalifikacji oraz warunków wymaganych od kandydatów na syndyków upadłości. Syndycy rekrutowali się zwykle ze środowisk byłych dyrektorów przedsiębiorstw państwowych, a także adwokatów i radców prawnych.
Nastąpił przełom
Kamieniem milowym była ustawa z 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka. Określiła ona zasady uzyskiwania i tryb przyznawania licencji syndyka, odmowy jej przyznania, cofania i zawieszania praw wynikających z tej licencji. Licencja syndyka uprawniała do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy na podstawie ówczesnej ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze. Teraz historia nabiera przyspieszenia. Na podstawie przepisów ustawy z 30 maja 1989 r. o samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców (DzU z 1989 r., nr 35, poz. 194), 28 listopada 2009 r. została powołana Krajowa Izba Syndyków, która następnie zostaje przemianowana na Krajową Izbę Doradców Restrukturyzacyjnych.