Smog trzyma się dobrze

Na specjalnej konferencji prasowej Wrocław ma w tym tygodniu ogłosić swój sposób na walkę ze smogiem. To kolejny samorząd, która wprowadza w życie taki plan.

W staraniach o czystsze powietrze samorządowcy zniechęcają do palenia węglem i jeżdżenia samochodem, dosypują pieniędzy na inwestycje zmniejszające zużycie energii, edukują dzieci, a nawet więźniów. Mimo to jakość powietrza pozostaje niska.

– Będzie lepiej, kiedy zwykły Kowalski przestanie kopcić w swoim domu. Na zmianę świadomości i sposobów ogrzewania potrzeba milionów złotych i wielu lat – uważa Tobiasz Adamczewski z organizacji WWF Polska.

Zamknięte centrum

Na przełomie października tylko w pięciu miastach, gdzie poziom zanieczyszczeń powietrza był najwyższy, leczono ponad 400 ofiar smogu – wynika z danych HEAL Polska.

Najgorszy smog od lat jest w Krakowie. Przez ponad połowę dni listopada poziom zanieczyszczeń przekraczał tam dopuszczalne normy. – Gdy urządzenia pomiarowe wskazują poziom stężenia pyłów zawieszonych w powietrzu 150 mikrogramów na metr sześc., wysyłamy specjalny komunikat do szkół, przedszkoli, szpitali, domów opieki z zaleceniami, co mają robić – mówi Monika Chylaszek, rzeczniczka ratusza. W takie dni nie powinno się wietrzyć pomieszczeń czy wyprowadzać dzieci na spacer.

Kolejnym krokiem Krakowa ma być zaoferowanie darmowej komunikacji miejskiej właścicielom samochodów w dni, kiedy stężenie pyłów przekroczy 150 mikrogramów. W najbliższą środę projektem uchwały ma się zająć rada miasta, a przepisy miałyby wejść w życie już w grudniu.

Później przyjdzie czas na zakaz wjazdu do ścisłego centrum samochodów o masie powyżej 3,5 tony. – Nie potrzeba żadnych uchwał. Wystarczy decyzja prezydenta i nowe oznakowanie ulic, które ma się pojawić na początku stycznia – tłumaczy rzecznik Krakowa.

Koszty? Kraków na przyszły rok przeznaczy 120 mln zł na wymianę pieców węglowych na inne, zużywające bardziej ekologiczne paliwa. Koszty bezpłatnej komunikacji dla kierowców nie są znane. Wszystko zależy od tego, ile osób będzie z niej korzystać. Jednorazowy bilet w mieście kosztuje 3,8 zł.

W Warszawie rada miasta ma się w grudniu zająć Planem Gospodarki Niskoemisyjnej (takie dokumenty mają być we wszystkich samorządach). Zakłada on m.in. przyłączenie ok. 5 tys. budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej, do 2020 r. zmniejszenie o połowę ilości węgla zużywanego przez stołeczne elektrociepłownie Żerań i Siekierki na rzecz biomasy lub gazu ziemnego.

– W ramach Warszawskiej Polityki Mobilności chcemy m.in. uporządkować parkowanie w mieście, ograniczać liczbę stanowisk tam, gdzie parkowanie pogarsza jakość przestrzeni miejskiej. Przy modernizacji dróg i parkingów stosować będziemy technologie i materiały, które ograniczą emisję pyłu podczas eksploatacji – tłumaczy Robert Szkopek z wydziału infrastruktury stołecznego ratusza.

Powstanie też warszawski indeks powietrza, który ma wskazywać obszar, gdzie przekroczono poziom zanieczyszczeń. Tam np. ulice będą sprzątane na mokro, a miasto będzie promować komunikację miejską. Jak? Urzędnicy na razie nie wyjaśniają.

Walka ze stołecznym smogiem pochłonie miliardy. Sam tylko koszt realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest oceniany na 6,2 mld zł.

Lepszy węgiel

O pomysły na poprawę jakości powietrza zapytaliśmy kilkanaście samorządów małych i dużych miast, w których poziom zanieczyszczeń powietrza jest największy. Każde wysłało nam niemal elaborat na ten temat, chwaląc się termomodernizacją obiektów publicznych, inwestycjami w komunikację miejską, rozbudową ścieżek rowerowych czy dofinansowaniem zmiany sposobu ogrzewania domów. Na część z tych projektów miasta biorą pieniądze z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, a część ze środków unijnych.

Nietypowe pomysły? Zabrze współpracuje z Instytutem Chemicznej Przeróbki Węgla, który stworzył węglowe paliwo bezdymne. Podczas badań laboratoryjnych okazało się, że podczas spalania emitowało ono osiem razy mniej pyłu niż węgiel kamienny, a poziom zanieczyszczenia smołami zmalał sześciokrotnie. Ok. 500 rodzin z dzielnicy Zandka otrzyma za darmo po 2 tony takiego paliwa. – Będą go używać, a naukowcy zmierzą zanieczyszczenia – mówi Sławomir Gruszka z urzędu miasta.

Z kolei w podwarszawskim Otwocku władze wpadły na pomysł, jak zachęcić wspólnoty mieszkaniowe do termoizolacji budynków, która pozwala ograniczyć zużycie energii. Jeśli się na to zdecydują, gmina zrewanżuje się im poprzez wypożyczenie gruntu (np. pod boisko) czy poprawi okoliczną infrastrukturę. Otwock zapewnia także częsty odbiór materiałów biodegradowalnych, takich jak trawa. W innych samorządach tego typu surowce odbiera się zwykle tylko jednego dnia w miesiącu.

Samorządy chętnie także podejmują działania edukacyjne. Opole od pięciu lat organizuje przedstawienia teatralne o tematyce ekologicznej dla dzieci szkół podstawowych. Cykliczne zajęcia dotyczące ochrony środowiska mają nawet osadzeni w opolskim Zakładzie Karnym.

Na ciekawy sposób przekonania mieszkańców do konieczności stosowania ekologicznych rozwiązań wpadły władze Rybnika. Otóż w autobusach i na dworcu pojawiają się informacje o poziomie zanieczyszczeń. Nowy Sącz planuje zaś stworzenie we współpracy z Politechniką Warszawską systemu mierzenia jakości powietrza na terenie miasta.