LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
„Zdegenerowany człowieku, nie kłam” – takimi słowami zwrócił się były minister edukacji Przemysław Czarnek do europosła Lewicy Roberta Biedronia. W ramach protestu wiceminister Paweł Zalewski wyszedł ze studia.
Czy za naruszenie uchwały Rady Języka Polskiego czeka nas o 6:00 nad ranem wizyta językowej policji? Czy może jest to tylko niewiążący nikogo zbiór zaleceń? To zagadnienie wbrew pozorom nie jest takie proste - nie tylko na gruncie prawnym.
W drugim odcinku reaktywowanego podcastu „Posłuchaj Plus Minus” porozmawiamy o tym, dlaczego nie możemy dojść do żadnego rozstrzygnięcia w debacie o aborcji, która stała się nieusuwalnym elementem naszego politycznego krajobrazu. I choć nasze dyskusje na ten temat nie mają końca, to coraz częściej merytoryczne argumenty znikają na rzecz emocjonalnych pokrzykiwań. Gościem Darii Chibner będzie Tomasz P. Terlikowski – RMF, publicysta, felietonista.
„Dziennik wyjścia” Bogumiły Juzyszyn-Banaś to jedna z tych książek, w których dzieje się bardzo dużo, a jednocześnie niewiele. Przynajmniej w planie realnym.
Co naprawdę myślą o Zielonym Ładzie liderzy koalicji rządzącej? Jaki kierunek chcieliby nadać UE wraz ze swymi sojusznikami w Europie? W kampanii wyborczej na razie więcej jest ostrych ataków na PiS – który równie brutalnie na nie odpowiada – niż konkretnych zapowiedzi dotyczących unijnej polityki.
Frank Herbert, autor „Diuny”, miał rękę do ciekawych metafor. Żeby nie drażnić podziemnego potwora, mieszkańcy Arakis pokonują piaszczyste wydmy krokiem tanecznym!
W czasach baroku w Hiszpanii, a właściwie w całej Europie, stwierdzono, że mocny smak czekolady sprawia, iż doskonale nadaje się ona do zaprawienia trucizną.
Reprezentacja Polski w koszykówce 3x3 wywalczyła kwalifikację na igrzyska w Paryżu. O awansie biało-czerwonych zdecydował rzut z dystansu Przemysława Zamojskiego na początku dogrywki meczu z Mongolią. Na igrzyska nie pojadą polskie koszykarki.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę.
Irańska telewizja poinformowała o incydencie z udziałem śmigłowca, którym podróżował prezydent kraju Ebrahim Raisi. Trwają poszukiwania maszyny.
Badania na myszach wykazały, że dieta wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa obciąża komórki serca, nerek, mózgu i wątroby, ale skutki mogą być odwracalne.
• Ostatnie chwile na roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2023 rok • Stawka ryczałtu i PKWiU - ważny wyrok NSA dla ryczałtowców • Czy walkę ze stresem można wrzucić w koszty? • Co z kosztami, gdy przedsiębiorca straci majątek w pożarze • Nowe wymogi BHP: czy podkładkę, fotel i podnóżek dla pracownika można odliczyć? • Wydatki na wynajęcie lokali dla podwykonawców • Ważne terminy na ten tydzień
Wbrew twierdzeniom rosyjskich blogerów Wołczańsk nie został zdobyty przez armię Kremla i Ukraińcy nadal go bronią. Możliwe nawet, że panują nad cała miejscowością, która miała być największą zdobyczą Moskwy w rozpoczętej 10 maja ofensywie w okolicach Charkowa.
Po dwóch meczach bez gola Robert Lewandowski w końcu trafił do bramki, a Barcelona pokonała 3:0 Rayo Vallecano i została wicemistrzem Hiszpanii.
Brytyjski rząd poinformował o opracowaniu niezwykle skutecznej broni, która wykorzystuje ukierunkowaną energię, by jednocześnie niszczyć wiele celów w powietrzu czy na lądzie.
Podczas szczytu Europa Viva 24, zorganizowanego przez skrajnie prawicową partię Vox, prezydent Argentyny Javier Milei zaatakował hiszpańskiego premiera Pedro Sáncheza. Odniósł się do skandalu, w który zaangażowana jest pierwsza dama Begoña Gómez.
To kontrowersyjny sposób na życie po śmierci. W grudniu 2014 r. na raka trzustki zmarł dr Stephen Coles, profesor UCLA zajmujący się badaniem starzenia się. Zespół lekarzy po śmierci usunął i zamroził jego mózg.
Wiosna to czas największych festiwali. Kaliskie i Warszawskie Spotkania Teatralne oraz toruński Kontakt mają punkty wspólne, ale też oryginalne propozycje.
Rozkręca się sezon rowerowy. Amatorzy jednośladów będą korzystać w tym roku z włączanych do ruchu nowych tras, ale samorządy już uruchamiają lub planują realizację kolejnych inwestycji. Pomogą w tym fundusze unijne.
Dobrze oceniamy sposób, w jaki władze lokalne ubiegały się o finansowanie z pieniędzy europejskich. Przeciętnie samorządy największych miast zrealizowały przedsięwzięcia warte prawie 48 tys. zł na każdego mieszkańca.
Oto paradoks: chcemy w miastach najwyższej klasy specjalistów, pracujących z pełnym poświęceniem, a oferujemy im wynagrodzenie na poziomie leśniczego – mówi Arkadiusz Wiśniewski, prezydent Opola.
Tak jak dziesięć lat temu pracowało pięć kobiet i czterech mężczyzn na dziesięć w wieku przedemerytalnym, tak teraz jest to już po siedem.
Inwestycje firm, które z perspektywy kraju są niewielkie, mają jednak spore znaczenie dla regionów. Zmieniają też sytuację na rynku pracy.
Manchester City został mistrzem Anglii czwarty raz z rzędu. To rekord ligi. Arsenal znów musi obejść się smakiem.
Czy po ostatnich nieporozumieniach w Prawie i Sprawiedliwości, do których doszło po wyborach samorządowych, PiS może się rozpaść? Polacy nie są przekonani - wynika z sondażu.
Miasto Kyle w Teksasie po raz kolejny podjęło próbę pobicia rekordu świata w zgromadzeniu największej liczby osób o jednym imieniu. W parku Austin na przedmieściach pojawiło się 706 Kyle'ów w różnym wieku.
Prawdopodobnie nie chodzi o budowę linii Maginota czy Zygfryda albo Muru Chińskiego - powiedział komandor Maksymilian Dura, komentując zapowiedziany przez Donalda Tuska projekt "Tarczy Wschód". W rozmowie z Polsat News ocenił, że pomysł wzmocnienia wschodniej granicy Polski jest spóźniony.
Sprawa byłego sędziego Szmydta zwróciła uwagę opinii publicznej na kwestię dostępu sędziów do informacji niejawnych – i słusznie moim zdaniem, bo sytuacja, w której w stosunku do sędziów nie są stosowane żadne procedury sprawdzające w mojej ocenie wymaga zmiany. Problem polega tylko na tym, że informacje niejawne to tylko wierzchołek góry lodowej znacznie szerszego problemu, jakim jest ochrona informacji i danych osobowych w sądach.
„Zdegenerowany człowieku, nie kłam” – takimi słowami zwrócił się były minister edukacji Przemysław Czarnek do europosła Lewicy Roberta Biedronia. W ramach protestu wiceminister Paweł Zalewski wyszedł ze studia.
Ministerstwo Obrony zachęca młodych pełnoletnich Polaków do spędzenia części wakacji na 27-dniowym szkoleniu wojskowym. Obiecuje, że każdy uczestnik otrzyma uposażenie w wysokości 6 tysięcy złotych.
Jarosław Kaczyński był obecny na konwencji wyborczej PiS w Tomaszowie Mazowieckim i odniósł się na niej do kwestii związanych z klimatem.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas