Biskupi walczą z pedofilią

Natychmiastowe zawieszenie księdza podejrzanego o molestowanie seksualne i wszczęcie postępowania wyjaśniającego, pomoc duchowa, psychologiczna i prawna dla ofiary, konieczność poinformowania jej o możliwości oraz sposobach złożenia doniesienia o popełnieniu przestępstwa, współpraca z prokuraturą, a także obligatoryjne szkolenia dla duszpasterzy na temat nadużyć seksualnych.

Takie obowiązki na biskupów i przełożonych zakonnych nakładają wytyczne Konferencji Episkopatu Polski dotyczące postępowania w przypadku oskarżeń duchownych o molestowanie seksualne nieletnich oraz trzy aneksy do nich, które zatwierdziła watykańska Kongregacja Nauki Wiary.

Zadbać o ofiary

Dokumenty, które poznała „Rzeczpospolita", od kilku tygodni obowiązują w polskim Kościele. Dostali je wszyscy biskupi oraz władze zakonów. Watykan zezwolił też na ich publikację. Według naszych informacji episkopat zamieści je w periodyku „Akta Konferencji Episkopatu Polski". Niewykluczone, że zostaną udostępnione również w internecie.

Wytyczne oraz aneksy określają zasady pomocy ofiarom, dochodzenia wobec kapłanów oskarżanych o pedofilię oraz sposób formacji przyszłych księży w zakresie dojrzałości seksualnej oraz profilaktyki dotyczącej pedofilii.

Biskupi zostali zobowiązani przede wszystkim do udzielenia ofierze pomocy duchowej, psychologicznej oraz konsultacji prawnej. Ma ona być zapewniona już w chwili zgłoszenia przypadku pedofilii i objąć także członków najbliższej rodziny. Każdy biskup ma powołać specjalnego delegata zajmującego się przypadkami molestowania. Będzie on przyjmował zgłoszenie, koordynował pomoc dla ofiary, a także prowadził cały proces kanoniczny i zachęcał poszkodowanych do złożenia zawiadomienia o przestępstwie do organów ścigania.

Ta ostatnia kwestia wzbudzała kontrowersje na etapie powstawania dokumentów. Część mediów zarzucała hierarchom, że chcą uniknąć donoszenia na swoich podwładnych. Jesienią 2013 r. bp Wojciech Polak, ówczesny sekretarz generalny episkopatu, tłumaczył, że polskie prawo nie nakłada na nikogo obowiązku złożenia takiego doniesienia, a decyzja o tym, czy to zrobić czy nie, powinna należeć do ofiary. Tak też to ujęto w zatwierdzonych przez Watykan dokumentach.

W jednym z paragrafów zapisano jednak, że gdy ani ofiara, ani jej rodzice nie są zainteresowani złożeniem doniesienia, kwestię ewentualnego zgłoszenia przestępstwa powinien rozstrzygnąć w porozumieniu z psychologiem delegat biskupa. Według naszych informacji zapis stworzono na wypadek, gdyby w postępowaniu wewnątrzkościelnym okazało się, że molestowanie może dotyczyć więcej niż jednej osoby.

Testy dojrzałości

Aneks dotyczący procedury postępowania wobec duchownych zakłada, że jeśli biskup „otrzyma przynajmniej prawdopodobną wiadomość" o molestowaniu, powinien do czasu wyjaśnienia sprawy zawiesić kapłana. Ma mu także udzielić pomocy psychologiczno-terapeutycznej.

Jeśli zarzuty się potwierdzą, musi przekazać sprawę do Kongregacji Nauki Wiary. A gdy duchowny zostanie zatrzymany przez policję pod zarzutem molestowania, informacja o tym ma trafić natychmiast do sekretarza generalnego episkopatu.

Jeśli zarzuty nie znajdą potwierdzenia, biskup jest zobligowany do przywrócenia księdza do pracy i uczynienia wszystkiego, „aby przywrócić mu utracone dobre imię".

Ostatni dokument reguluje zasady formacji przyszłych księży oraz profilaktyki. Zapisano w nim, że każdy kandydat do seminarium musi przejść testy psychologiczne dotyczące dojrzałości seksualnej oraz ewentualnych zaburzeń. Do seminariów nie wolno przyjmować kandydatów, u których takie zaburzenia odkryto, oraz osób o „głęboko zakorzenionej orientacji homoseksualnej".