Opłaty za gminne żłobki bez VAT

Opłaty za pobyt dzieci w gminnych placówkach nie podlegają opodatkowaniu VAT. Gmina nie jest w tym przypadku podatnikiem – przyznał WSA w Poznaniu.

Publikacja: 07.10.2015 08:00

Opłaty za gminne żłobki bez VAT

Foto: Fotorzepa, Radek Pasterski RP Radek Pasterski

Status gmin na gruncie VAT wywołuje nieustające spory z fiskusem. Sprawę komplikuje podejście urzędników, którzy tam, gdzie gminy pytają o odliczenie, odmawiają im tego prawa, uznając, że wykonują zadania własne i nie są podatnikami. Za to chętnie przyznają im taki status, gdy chodzi o konieczność zapłaty daniny. Przykładem jest sprawa rozstrzygnięta przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, w której fiskus chciał VAT od opłat za żłobki.

Z daniną czy bez

We wniosku o interpretację miasto wyjaśniło, że w celu wykonywania zadań statutowych, tj. polityki społecznej, utworzyło żłobki. Zgodnie z przepisami żłobki prowadzone przez gminę są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z jej budżetu. Tam trafiają też pobrane dochody. Opłaty, jakie wnoszą rodzice, pobierane są zgodnie z uchwałą rady. Nie dla zysku. Nie pokrywają kosztów związanych z pobytem, a jeśli chodzi o wyżywienie, pokrywają tylko koszt produktów.

Gmina zapytała, czy wykonywanie zadania własnego, jakim jest pobyt i wyżywienie dzieci uczęszczających do żłobka gminnego, podlega wyłączeniu z opodatkowania zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów, które je obsługują w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami, dla których realizacji zostały one powołane. Z wyłączeniem jednak czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zainteresowana uważała, że skoro wykonuje zadanie własne, to działa jako organ władzy publicznej i nie prowadzi działalności gospodarczej. Nie można uznać jej za podatnika VAT i nie musi martwić się o daninę od opłat za gminne żłobki.

Podkreślała, że opłaty pobierane przez miasto za pośrednictwem żłobków są związane z konkretnymi czynnościami wykonywanymi na rzecz mieszkańców gminy, związanymi z realizacją zadań publicznych. Tym samym miasto w związku z wykonywaniem zadań publicznych o charakterze obowiązkowym korzysta z wyłączenia z opodatkowania VAT.

Innego zdania był jednak fiskus. Nie miał wątpliwości, że na podstawie umów zawartych z rodzicami żłobki świadczą odpłatne usługi, czyli wykonują czynności opodatkowane. Przy czym świadczenie ma charakter odpłatny, pomimo że wysokość opłaty jest narzucana ustawowo i nie jest rynkowa. Dlatego miasto, świadcząc te usługi, jest podatnikiem VAT. A sporne opłaty podlegają opodatkowaniu.

Na tej interpretacji suchej nitki nie zostawił poznański WSA. W jego ocenie w spornej sprawie miasto w odniesieniu do wykonywania zadań własnych, tj. pomocy społecznej, nie działa jako profesjonalista w obrocie gospodarczym.

Przypomniał, że organy samorządu terytorialnego należy kwalifikować jako „organy władzy publicznej", bez względu na to, czy wykonują zadania własne czy z zakresu administracji rządowej.

Narzucone obowiązki

Sąd tłumaczył, że nałożone na skarżącą gminę zadania wynikają z przepisów prawa. Miasto nie ma możliwości odstąpienia od ich wykonywania. Pobierane opłaty mają więc charakter opłat publicznoprawnych.

Sąd podkreślił, że kryterium rozróżniającym działanie organu samorządowego jako władzy publicznej od działania jako podatnik VAT jest to, czy zachowuje się jak przedsiębiorca czy jak organ. – Pobieranie przez samorząd spornych opłat to wykonywanie władztwa publicznego – przesądził ostatecznie WSA w Poznaniu.

sygnatura akt: I SA/Po 578/15

Opinia

Krzysztof Musiał, doradca podatkowy, partner w kancelarii Musiał i Partnerzy

Orzeczenie WSA w Poznaniu obnaża praktykę interpretacyjną ministra finansów w podejściu do samorządów jako podatników VAT. Wyraźnie zarysowuje się tendencja, że wszystko, co gmina wykonuje w ramach działalności, można podzielić na dwa „koszyki". Jeden to zadania zlecone przez administrację rządową, drugi to zadania własne gminy. W przypadku tych drugich z punktu widzenia podatku należnego, czyli do zapłaty, z zasady gminy nie są traktowane przez fiskusa jako organy władzy publicznej, ale zwykli podatnicy VAT. A to oznacza konieczność zapłaty podatku. Ta sama gmina jest traktowana jako organ władzy publicznej w całej swojej działalności, jeśli chodzi o VAT do odliczenia bądź zwrotu. Jest to swego rodzaju schizofrenia prawna i głębokie niezrozumienie zasad rządzących podatkiem od wartości dodanej. Tymczasem wyłączenie opodatkowania dla organów władzy publicznej jest skutkiem specyfiki świadczonych przez nie usług na rzecz obywateli oraz nikłego zainteresowania nimi form komercyjnych. Nie mówiąc już o tym, że koszt VAT, którym fiskus chciałby opodatkować takie usługi jak np. żłobki gminne, musieliby ponieść rodzice jako ich ostateczni konsumenci.

Status gmin na gruncie VAT wywołuje nieustające spory z fiskusem. Sprawę komplikuje podejście urzędników, którzy tam, gdzie gminy pytają o odliczenie, odmawiają im tego prawa, uznając, że wykonują zadania własne i nie są podatnikami. Za to chętnie przyznają im taki status, gdy chodzi o konieczność zapłaty daniny. Przykładem jest sprawa rozstrzygnięta przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, w której fiskus chciał VAT od opłat za żłobki.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe