Nielegalni imigranci wrócą do domu

Korespondencja z Brukseli

Wymuszona przez Niemcy „Willkommen Politik" wobec uchodźców dobiega kresu. Wobec ogromnych rozmiarów potencjalnej fali uchodźczej do Europy unijni politycy zaczynają wysyłać na południe sygnały mające zniechęcić obywateli do szukania bezpiecznej przystani w UE.

W czwartek w Luksemburgu zbierają się ministrowie spraw wewnętrznych UE, którzy mają przyjąć twarde stanowisko w sprawie polityki odsyłania imigrantów do ich krajów. „Zwiększone wskaźniki odsyłania powinny zniechęcać do nieregularnej imigracji" – brzmi fragment przygotowanego na to spotkanie dokumentu.

Obecnie tzw. polityka powrotów działa słabo. Rocznie ok. 500 tys. osób przybyłych do UE nie spełnia kryteriów uchodźcy i powinno być odesłanych do swoich krajów pochodzenia.

Ale dzieje się tak tylko w 40 proc. przypadków. Inni zostają w Europie, bo trudno określić ich obywatelstwo, bo kraj ich pochodzenia nie ma umowy o readmisji z UE albo jej nie przestrzega, bo zainteresowany znika przed negatywną decyzją i żyje w kraju UE nielegalnie albo wyjeżdża do innego, licząc tam na pozytywną decyzję.

– To jest wyzwanie, z którym państwa europejskie próbują sobie poradzić od lat. Na razie nieskutecznie – mówi „Rzeczpospolitej" Michael Diedring, sekretarz generalny Europejskiej Rady ds. Uchodźców i Wypędzonych.

Inteligentne granice

UE chce to zmienić, proponując całą serię działań. Przede wszystkim lepsza ma być wymiana informacji między państwami UE. Od 2016 roku każda decyzja o nakazie powrotu ma być wprowadzana do systemu SIS, który jest bazą danych dla państw strefy Schengen. Do końca tego roku mają być gotowe przepisy, które umożliwią odebranie prawa pobytu każdemu imigrantowi z kryminalną przeszłością.

Również do końca 2015 roku ma być gotowy pakiet legislacyjny o tzw. inteligentnych granicach, który pozwoli na rejestrowanie każdego przekroczenia granic zewnętrznych UE przez obywatela kraju trzeciego. Jeśli okaże się, że dalej coś nie działa, to Komisja Europejska ma zaproponować nowe przepisy. Ale kraje mają też dostać więcej kompetencji.

Będzie im pomagało nowo tworzone biuro ds. powrotów w unijnej agencji zarządzania granicami Frontex oraz zespoły ds. szybkiego powrotu, które mają działać w hotspotach – miejscach rejestrowania imigrantów w państwach granicznych UE, czyli na razie we Włoszech i Grecji.

Dokument mówi wprost o możliwości przymusowego przetrzymywania imigranta, któremu wydaje się negatywną decyzję. Ma to być działanie ostateczne, ale w określonych sytuacjach zalecane.

Kraje trzecie

Kluczowa dla powodzenia polityki powrotów jest współpraca z krajami trzecimi. Teoretycznie zasada przyjmowania swojego obywatela jest wynikającym z prawa międzynarodowego obowiązkiem każdego państwa.