Opiekun osoby niepełnosprawnej może nie mieć prawa do zasiłku

Przepisy nie uwzględniają indywidualnych sytuacji. W efekcie opiekun osoby niepełnosprawnej może nie mieć prawa do zasiłku.

Publikacja: 22.10.2015 07:45

Opiekun osoby niepełnosprawnej może nie mieć prawa do zasiłku

Foto: 123RF

Przepisy są ułomne i nie uwzględniają rozmaitych indywidualnych sytuacji – ocenił Naczelny Sąd Administracyjny.

Sprawę w NSA zapoczątkował wniosek Marcina W. o przyznanie zasiłku dla opiekuna w związku z opieką nad niepełnosprawną matką. Leokadia W. ma orzeczony bezterminowo znaczny stopień niepełnosprawności. Mieszka z synem, który się nią opiekuje. Marcin W., który z tego powodu zrezygnował z pracy, miał przyznane prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na czas nieokreślony. Decyzja ta wygasła jednak z mocy prawa 1 lipca 2013 r., po nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustawa zmieniła  zasady przyznawania świadczeń opiekuńczych. Wygasły też decyzje o przyznaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

W rezultacie wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niekonstytucyjność niektórych jej przepisów  w 2014 r. uchwalono ustawę o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Artykuły 1 i 2 przewidują, że zasiłek dla opiekunów przysługuje osobom, które w związku z wygaśnięciem decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego utraciły 1 lipca 2013 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Marcin W. należał do tej grupy, ale burmistrz Sandomierza odmówił przyznania świadczenia, a Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach przyklepało decyzję. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, która ma zastosowanie przy zasiłkach dla opiekuna, takie świadczenia nie przysługują, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim – chyba  że współmałżonek ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Mąż Leokadii W. ma orzeczoną niepełnosprawność, ale w stopniu umiarkowanym.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach  Marcin W. przypomniał, że aż do zmiany przepisów miał przyznane bezterminowo  świadczenie pielęgnacyjne. Zmieniła się jego nazwa, ale były to prawa nabyte. Skoro ojciec ze względu na wiek, stan zdrowia i inne miejsce zamieszkania nie może się opiekować niepełnosprawną żoną – z którą jest w separacji – prawo do zasiłku powinien mieć jej faktyczny opiekun.

Oddalając skargę, WSA stwierdził, że obowiązek opieki nad osobą niepełnosprawną spoczywa w pierwszej kolejności na współmałżonku. Jedynie gdy ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, można przyznać zasiłek synowi.

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził taką ocenę. Sędzia Marek Stojanowski powiedział, że dopóki Leokadia W. pozostaje w związku małżeńskim, nie można przyznać zasiłku dla opiekuna jej synowi. Przepisy nie pozostawiają miejsca dla uznaniowości. To, że małżonkowie są w separacji i że oboje są niepełnosprawni, choć w różnym stopniu, mieszkają gdzie indziej, a matką faktycznie opiekuje się syn, nie ma znaczenia dla prawa do zasiłku dla opiekuna.

sygnatura akt: I OSK 409/15

Przepisy są ułomne i nie uwzględniają rozmaitych indywidualnych sytuacji – ocenił Naczelny Sąd Administracyjny.

Sprawę w NSA zapoczątkował wniosek Marcina W. o przyznanie zasiłku dla opiekuna w związku z opieką nad niepełnosprawną matką. Leokadia W. ma orzeczony bezterminowo znaczny stopień niepełnosprawności. Mieszka z synem, który się nią opiekuje. Marcin W., który z tego powodu zrezygnował z pracy, miał przyznane prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na czas nieokreślony. Decyzja ta wygasła jednak z mocy prawa 1 lipca 2013 r., po nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustawa zmieniła  zasady przyznawania świadczeń opiekuńczych. Wygasły też decyzje o przyznaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe