Podczas ostatniego unijnego szczytu ministrów spraw wewnętrznych ustalono, że w najbliższym czasie Polska przyjmie w sumie około 7 tysięcy imigrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu. Uchodźcom trzeba będzie zapewnić u nas pobyt i miejsca pracy. Nawet maksymalnie uproszczona procedura oznacza jednak kilkumiesięczne oczekiwanie, zanim cudzoziemiec zacznie legalnie zarabiać nad Wisłą na etacie. Niewykluczone też, że część z tych osób będzie się przemieszczać po krajach Unii Europejskiej, aby znaleźć lepsze warunki do życia. Na co jednak mogą liczyć te osoby przy przyjęciu u nas?
Z pobytem
Przy zatrudnianiu i pobycie uchodźców w Polsce stosować się będzie przede wszystkim polskie przepisy. W szczególności chodzi o ustawę z 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 680 ze zm., dalej ustawa). Natomiast prawo europejskie, tj. w szczególności to wynikające z naszego członkostwa w obszarze Schengen, odnosi się tylko do krótkich pobytów cudzoziemców w Polsce, czyli takich nieprzekraczających 90 dni.
Granice czasowe
Zgodnie z konwencją wykonawczą do układu Schengen uchodźca mający ważny dokument pobytowy wydany przez jedno z państw obszaru Schengen (np. Niemcy) może przebywać w Polsce przez maksymalnie 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Dłuższy pobyt u nas cudzoziemca uchodźcy dotychczas mieszkającego w Niemczech będzie wymagał uzyskania polskiego zezwolenia pobytowego.
Zanim pracodawca zatrudni uchodźcę, nawet jeżeli praca miałaby trwać tylko jeden dzień, musi się upewnić, czy cudzoziemiec może legalnie pracować w Polsce. Ponadto ważne jest także to, czy ma on odpowiednie prawo pobytu w naszym kraju. Prawo pobytu i prawo do pracy to dwa odrębne uprawnienia. Potwierdzające to dokumenty pracodawca musi przechowywać w aktach osobowych pracownika cudzoziemca.
U uchodźców bardzo istotne jest rozróżnienie dwóch sytuacji, tj. osoby, która dopiero ubiega się o status uchodźcy w Polsce, oraz osoby, która formalnie już uzyskała taki status. Potocznie uchodźcą nazywamy każdą osobę, która ucieka ze swojego kraju pochodzenia z powodu wojny czy obawy przed prześladowaniem. Natomiast w świetle prawa nie wszystkie takie osoby są uchodźcami. Uchodźcą jest wyłącznie osoba, której nadany został taki status ostateczną decyzją administracyjną wydaną przez szefa Urzędu ds. Cudzoziemców.
