VAT: wywłaszczenie w zamian za odszkodowanie to dostawa - wyrok NSA

Przeniesienie przez miasto na prawach powiatu własności nieruchomości z nakazu władzy w zamian za odszkodowanie to dostawa. Nie skutkuje ona jednak ekonomicznym obciążeniem wywłaszczonego daniną.

Publikacja: 13.10.2015 08:26

VAT: wywłaszczenie w zamian za odszkodowanie to dostawa - wyrok NSA

Foto: 123RF

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny podjął długo wyczekiwaną uchwałę w sprawie VAT od wywłaszczenia. Rozstrzygnięcie siedmiu sędziów nie rozwiewa jednak wszystkich wątpliwości.

Uchwała zapadła na tle konkretnej sprawy. We wniosku o interpretację prezydent Wrocławia wyjaśnił, że jako statio fisci Skarbu Państwa przejął na własność za odszkodowaniem nieruchomości swojej gminy pod budowę drogi. W związku z tym wojewoda wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej. A nieruchomości gminne wskazane w jej treści stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Odrębną decyzją wojewoda ustalił na rzecz gminy Wrocław odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości. Jego wypłatą na rzecz gminy miał się zająć prezydent Wrocławia.

Gmina zapytała, czy taka sytuacja podlega opodatkowaniu VAT. Fiskus uznał, że tak. Sąd administracyjny pierwszej instancji, uznał natomiast, że nie.

Sprawa trafiła na wokandę NSA. Skład orzekający powziął poważne wątpliwości co do rozstrzygnięcia sporu gminy z fiskusem. Nie podzielił m.in. poglądu zaprezentowanego wcześniej przez NSA w wyroku w składzie siedmiu sędziów, że zwolnienie miasta na prawach powiatu z obowiązku rozpoznania w przedmiotowej sprawie obowiązku podatkowego spowodowałoby naruszenie zasady równości opodatkowania (I FSK 1211/12).

W konsekwencji wystąpił do poszerzonego składu NSA o odpowiedź na pytanie. Chodziło o to, czy przeniesienie prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, którego ekonomiczny ciężar (w tym ciężar uiszczenia podatku) poniesie wywłaszczony, można uznać za czynność opodatkowaną w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Poszerzony skład sędziów NSA uznał, że tak. Jego zdaniem przeniesienie przez gminę (miasto na prawach powiatu) prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Jednocześnie NSA uznał, że jest to dostawa, która nie skutkuje ekonomicznym obciążeniem wywłaszczonego ciężarem uiszczenia podatku z tytułu tej czynności.

Jak wyjaśnił sędzia NSA Janusz Zubrzycki, skład orzekający podtrzymał stanowisko zawarte w wyroku siedmiu sędziów (I FSK 1211/12). Przypomniał, że kwestie opodatkowania wywłaszczenia nieruchomości reguluje przepis szczególny – art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który stanowi implementację regulacji z dyrektywy UE.

NSA podkreślił, że samo przeniesienie własności w sensie cywilistycznym zawsze stanowi dostawę towarów.

Ponadto w sprawie nie dochodzi do sytuacji, gdy Skarb Państwa dokonuje wywłaszczenia z pokrzywdzeniem gminy. Inicjatorem w tym przypadku jest prezydent. Sytuacja gmin na prawach powiatów jest specyficzna. Co prawda ciążą na nich dodatkowe prawa i obowiązki, ale takie gminy otrzymują na nie dodatkowe wsparcie finansowe. W spornym przypadku środki na drogi są zabezpieczone z budżetu państwa. Trudno zdaniem NSA przyjąć, że przy takim wywłaszczeniu ciężar ekonomiczny daniny obciąża gminę.

Sygnatura akt: I FPS 1/15

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny podjął długo wyczekiwaną uchwałę w sprawie VAT od wywłaszczenia. Rozstrzygnięcie siedmiu sędziów nie rozwiewa jednak wszystkich wątpliwości.

Uchwała zapadła na tle konkretnej sprawy. We wniosku o interpretację prezydent Wrocławia wyjaśnił, że jako statio fisci Skarbu Państwa przejął na własność za odszkodowaniem nieruchomości swojej gminy pod budowę drogi. W związku z tym wojewoda wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej. A nieruchomości gminne wskazane w jej treści stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Odrębną decyzją wojewoda ustalił na rzecz gminy Wrocław odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości. Jego wypłatą na rzecz gminy miał się zająć prezydent Wrocławia.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe